به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ستاد همکاریها، دنیایی که ما در آن زندگی می کنیم با گذشته یک تفاوت اصلی دارد و آن هم «تغییر» است. در حال تغییر بودن جهان هم مزایا و فوایدی دارد که به لطفش پیشرفت و موفقیت سرازیر شده و هم نتایجی دارد که گاه و بی‌گاه کار دستمان می‌دهد. این تغییرات اثر مستقیمی در سلامت روان افراد یک جامعه دارد. از آنجایی که درصد زیادی از جامعه ما را نوجوانان و جوانان تشکیل می‌دهند، این قشر هم با اثرات تغییر بیشتر در ارتباط هستند و هم به‌دلیل حساسیت‌های دوران جوانی، بیشتر هم نیازمند تغییرات پی در پی و مداوم هستند.
به قول یکی از اساتیدم آدم‌ها در اثر یک زندگی نامنظم دچار اختلال در سیستم روانشناختی خویش می‌شوند. این تغییرات که بالطبع به‌دنبال خود تنوعات سلیقه‌ای در تمامی زمینه‌های زندگی ایجاد می‌کنند، متأسفانه باعث بی‌ثباتی، تعلل در تصمیم‌گیری و سرگردانی‌هایی به‌خصوص در سنین پایانی دوران جوانی به بار می‌آورند.
امروزه اغلب ما با جوانان و زوج‌های جوانی روبرو می‌شویم که به‌طور معمول یک فرد در آن سن و سال تصمیمات مهم زندگی‌اش را گرفته و به اصطلاح به ثبات رسیده است، اما همچنان در شغل‌ها و محیط‌های مختلف جابجا می‌شود و به قول معروف از این شاخه به آن شاخه می‌پرد، البته لازم است که این نکته را یادآور شویم که تغییر و امتحان کردن علایق و حرفه‌های مختلف در سنین نوجوانی (از ۱۲ تا ۲۰ سالگی) طبیعی است و از دید روانشناسان و دانشمندان امری اتفاقا ضروری است تا نوجوان بتواند بعد از آشنایی و شناخت با علایق و سلایق مختلف و استفاده عملی از مهارت‌های مختلفی که یاد گرفته است، انتخاب درستی داشته باشد. اما وقتی سن این تجربه کردن‌های مختلف بالا می‌رود نشانه خوبی نیست. یکی از اولین حوزه‌هایی که تحت تأثیر این موضوع قرار می‌گیرد، هویت‌یابی و سلامت روان جوان است.
یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی که می‌تواند به جوانان در طول زندگی در این جهان در حال تغییر کمک کند، مهارت تاب‌آوری است. امروزه تاب‌آوری را می‌توانید از سنین دبستان به کودکان آموزش دهید. مواجهه و چالش با مشکلات زندگی بخشی از زندگی روزانه است.
امروزه جوانانی که از مهارت تاب‌آوری استفاده می‌کنند، می‌توانند پس از یک اتفاق ناگوار در مدت زمانی کوتاه به شرایط اولیه برگردند و زندگی روزمره را از سر بگیرند. آنها افرادی انعطاف‌پذیر، دقیق و خلاق هستند که می‌توانند خود را با شرایط سازگار کنند، می‌دانند چگونه با مشکلات روبه‌رو شوند و در نتیجه از تجارب زندگی خود درس‌های زیادی می‌آموزند.
حالا مواردی که در ایجاد مهارت تاب‌آوری برای جوانان مؤثر هستند، بیان می‌کنم:
اهداف واقع‌گرایانه‌ای در زندگی ترسیم کنید: برای رسیدن به این اهداف تلاش کنید و دید مثبتی از خود داشته باشید و به توانایی‌ها و نقاط قوت خود اعتماد کنید، مهارت‌های ارتباطی و حل مسئله را در خود تقویت کنید، توانایی مدیریت احساسات و هیجان‌های تکانشی را در خودتان ایجاد کنید.
ارتباط برقرار کنید: پذیرش کمک و حمایت از طرف کسانی که از شما مراقبت می‌کنند و به شما گوش می‌دهند قابلیت تاب‌آوری را تقویت می‌کند.
بحران‌ها را به عنوان مشکلات غیرقابل پیش‌بینی در نظر نگیرید: شما نمی‌توانید واقعیت را تغییر دهید تا حوادث ناگوار و شدید اتفاق نیفتد، اما می‌توانید در تفسیر مشکل و پاسخ دادن به این رویدادها تغییر ایجاد کنید. در همان حالی که تلاش می‌کنید تا بحران را حل کنید، بیندیشید بعد از این اتفاق و پشت سر گذاشتن غم‌ها و سختی‌ها چگونه ممکن است شرایط در آینده کمی بهتر شود.
اقداماتتان را قاطعانه انجام دهید: تا آنجا که ممکن است در موقعیت‌های نامطلوب دست به کار شوید و اقدامات قاطع انجام دهید. به جای جدا کردن کامل مشکلات و استرس‌ها و آرزوها از همدیگر برای پایان دادن به آنها فقط ادامه دهید.
فرصت‌های خودشناسی را دریابید: بسیاری از افرادی که مصیبت‌ها و سختی‌ها را پشت سر گذاشته‌اند بیان می‌کنند در ادامه مسیر روابط بهتری برقرار کرده‌اند، چراکه در هر فرصتی خود را بهتر شناخته‌اند و احساس قدرت بیشتر حتی در هنگام آسیب‌پذیری داشته‌اند، احساس ارزشمندی و معنویت در آنها افزایش یافته و بیشتر قدر زندگی را می‌دانند.
دیدگاه مثبتی نسبت به خودتان پرورش دهید: اعتماد به نفس و توانایی‌هایتان برای حل مشکلات را رشد دهید. اعتماد کردن به خودتان به‌صورت غریزی به ایجاد تاب‌آوری کمک می‌کند.
به سمت اهداف خودتان حرکت کنید: برای خودتان اهداف واقع‌بینانه‌ای تعریف کنید و به جای تمرکز بر روی وظایف غیرقابل دستیابی، از خودتان بپرسید که امروز می‌توانم چه کاری انجام دهم که به من در مسیر حرکت کمک می‌کند.
معنویت را در خود تقویت کنید: افرادی که ایمان و باوری قوی دارند در مشکلات و سختی‌ها تلاش بیشتری می‌کنند. اتکا به خالق هستی باعث می‌شود که شما از نیروی قوی‌تری کمک بخواهید و این تجربه آرامش‌بخش و اطمینان‌آور خواهد بود.
مراقب خودتان باشید: توجه به نیازها و احساسات یک اصل مهم در موفقیت و تاب‌آوری است. مراقب تغذیه و سلامتی خود باشید. فعالیت‌هایی که از آن لذت می‌برید و آرامش پیدا می‌کنید را به‌طور منظم انجام دهید. این کار به شما کمک می‌کند تا قدرت ذهن و بدن خود را برای مقابله با شرایطی که نیاز به انعطاف‌پذیری و تاب‌آوری دارند، حفظ کنید.
مهارت تاب‌آوری و تحمل سختی باعث می‌شود با موفقیت از رویدادهای ناگوار عبور کنیم. با داشتن این مهارت علی‌رغم قرار گرفتن در معرض تنش‌های شدید، می‌توانیم رشد کنیم.
حکیمه غرویان، درمانگر مرکز تحقیقات، آموزش و مشاوره خانواده پژوهشگاه حوزه و دانشگاه