مدرسه فاطمی در سند تحول بنیادین

متن یادداشت مشاور وزیر آموزش و پرورش به شرح ذیل است

یکی از راه های تحقق سند تحول بنیادین آموزش و پرورش تطبیق برنامه های دستگاه عظیم تعلیم و تربیت کشور با سبک تربیتی اهل بیت علیهم السلام است که اگر چنین باشد می توان برای رسیدن به جامعه آرمانی و مهدوی امیدوار بود.

ساحت " تربیت اعتقادی، عبادی و اخلاقی" اولین ساحت از ساحت های شش گانه سند تحول بنیادین برای رسیدن دانش آموزان به مراتبی از حیات طیبه است.هدف غایی این ساحت،تلاش پیوسته برای حضور مؤثر و سازنده دین و اخلاق در تمام ابعاد فردی و اجتماعی است و برای رسیدن به این هدف باید معارف اهل بیت علیهم السلام الهام بخش برنامه های آموزش و پرورش تراز اسلام ناب باشد.

*مکتب علی و فاطمه "عليهما السلام" كلاس عالى تربيت

به گواه تاریخ ، در صدر اسلام يك كلاس عالى و نمونه تربيت اسلامى كودك در خانه حضرت زهرا عليها السلام تأسيس شد.معلمان این كلاس على بن ابیطالب و فاطمه زهرا علیهما السلام بودند و پيغمبر اكرم (صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم) رسما بر آن نظارت داشت. اصول تربيتى و برنامه آن مستقيما ازجانب پروردگار نازل و توسط این حضرات به بهترین نحو اجرا می شد تا ثمره آن تربیت برجسته ترين افراد امت اسلام باشد.

برنامه ى تربيتى حضرت زهرا سلام الله علیها همان بود که در قرآن كريم و احاديث پيغمبر و ائمه اطهار وارد شده است که در این یادداشت کوتاه به چند نمونه آن اشاره می شود.

محبت اولین مساله ای که در کلاس درس زندگانی حضرت زهرا سلام الله علیها موج میزند و اگر از محبت آفرینی های دخت نبی مکرم اسلام درس بیاموزیم و آن را بکار بندیم، حضورسازنده دین را در نهاد کودک پایه ریزی کرده ایم.  

فراموش نکنیم که تربيت و پرورش كودك باید از زمان تولد آغاز شود؛ زیرا چگونگى دوران شيرخوارگى و رفتار پدر و مادر در پرورش نوزاد تأثيربسزایی دارد و شخصيت آينده او ازهمين ايام شکل می گیرد که به نظر دانشمندان و روانشناسان فن تربيت نیز ابراز محبت و علاقه به اطفال نقش حیاتی در رشد عاطفی انسان ایفا می کند.

*محبت؛ سرچشمه اخلاق و شخصيت کودک

 سرچشمه ى اخلاق و شخصيت آينده ى کودک اظهار محبت است. آغوش گرم مادر و نوازشهاى خالصانه پدر، روح بشر دوستى و علاقه به همنوع را در كودك مى دمد و از دیگر سو كودكى كه با کمبود محبت مواجه باشد معمولا ترسو،خجول ،ضعيف، بدبين،گوشه گير و بى علاقه و پژمرده بار مى آيد. درنتیجه همه این ضعف ها در سنین بلوغ  فوران می کند و ممكن است به رفتارهای مخاطره آمیزی نظير جنايت، دزدى و قتل نفس دست بزند تا ازاجتماعى كه او را دوست ندارد انتقام بگيرد.

بنا بر این محبت و نوازش كودك يكى از احتياجات ضرورى او بشمار مى رود که در مکتب خانه ى حضرت زهرا (عليهاالسلام) به تاسی از رساله عملی پیغمبر اکرم (ص) به طور كامل اجرا مى شد.

روايت شده روزى رسول اكرم (صلّى اللَّه عليه و آله) به نماز جماعت مشغول بود. در همان حال هر گاه به سجده مى رفت امام حسين (عليه السلام) بر پشت او سوار مى شد و پاهايش را حركت مى داد پس وقتى مى خواست سر از سجده بردارد حسين را مى گرفت و كنار مى گذاشت و با همين كيفيت نمازش را به پايان میرساند.... /بحارالانوار ج 43 ص 296.

*رشد شخصیت در سیره تربیتی اهل بیت (علیهم السلام)

به اذعان روان شناسان، معلم بايد شخصيت كودك را پرورش دهد، اعتماد به نفس را به او تلقين كند و باشخصيت بار بياورد. مربى اگر به كودك احترام نگذارد و او را كوچك شمرد، متربی ترسو و بى شخصيت بار مى آيد و خودش را بى ارزش مى پندارد در نتیجه هنگامى كه این کودک بزرگ شد خود را كوچكتر از آن مى داند که به كارهاى بزرگ اقدام كند. چنين فردى در اجتماع منشأ اثر نخواهد شد و به آسانى زير بار ذلت خواهد رفت اما اگر خود را بزرگ و با شخصيت دانست، به كارهاى پست تن نمى دهد و زير بار خوارى و ذلت نمى رود. اين شخصيت نفسانى علاوه بر روش و منش مربی و معلم به تربيت خانوادگى و روحيات پدر و مادر نیز بستگى دارد، باید صفات خوب كودك را يادآورى و او را در حضور ديگران تعريف نمود و بزرگى نفس را به او تلقين كرد.

حال باید دید کلاس درس حضرت علی و زهرا سلام الله علیهما این مهم را چگونه تعلیم داده اند. حضرت على (عليه السلام) به حسنین مى فرمود: شما پيشواى مردم و بزرگ جوانان اهل بهشتيد و از ارتكاب گناه معصوميد. خدا لعنت كند كسى كه با شما دشمنى كند. /"بحار ج 43 ص 265"

همچنین حضرت فاطمه (س) روزى حسنین را خدمت رسول خدا (ص) آورد و عرض كرد: يا رسول اللَّه حسن و حسين (عليهما السلام) فرزند شما هستند. چيزى به ايشان عطا كن. ایشان فرمود: هيبت و سيادت خود را به حسن بخشيدم، شجاعت وجود خودم را به حسين دادم. /"بحار ج 43 ص 263"

*ساحت تربیت اجتماعی و سیاسی

بازشناسی، حفظ و اصلاح آداب، رسوم، هنجارها و ارزشهای جامعه در پرتو نظام معیار اسلامی از ریز موضوعات این ساحت است. برای تحقق این مهم می بایست با الهام گیری و درس آموزی اولیاء و مربیان از مکتب اهل بیت (علیهم السلام)، بر اقدام کارشناسی و برگزاری دوره های پودمانی برای متولیان و مجریان امر تربیت کودک و دانش آموز تکیه کرد تا ساحت "تربیت اجتماعی و سیاسی" فرهنگ سازی و نهادینه گردد و فعالیت های پرورشی با محتوای آموزشی همراه شود.

اگر كودك رعایت حقوق افراد را در منزل مشاهده کرد، متوجه می شود که باید در اجتماع نیز حقوق دیگران را محترم شمارد. اما اگر درمنزل هرج و مرج بود و حقوق افراد مراعات نشد، خوى سركشى و تجاوز در او تقويت مى شود.

اين درس تربيتى به طور كامل در خانه حضرت زهرا سلام الله علیها نمود داشت و حقوق و نظم حتی در كوچك ترين موارد مراعات مى شد. حضرت على عليه السلام مى فرمايد:روزى پيغمبر اكرم در منزل ما استراحت كرده بود،حسن آب خواست، رسول خدا برخاست قدرى شير دوشيد و در ظرفى كرده و دست حسن داد. حسين از جاى خويش بلند شد خواست كاسه شير را از دست حسن بگيرد، اما پيغمبر اكرم (صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم) جلو حسين را گرفت و نگذاشت شير را از حسن بگيرد. حضرت زهرا كه اين منظره را تماشا مى كرد عرض كرد: يا رسول اللَّه گويا حسن را بيشتر دوست دارى؟ پاسخ داد: چنين نيست، بلكه علت دفاع من از حسن اينست كه او حق تقدم دارد و زودتر از حسين تقاضاى آب كرده بايد نوبت را مراعات نمود. /"بحارالانوار ج 43 ص 283"

*وقتی کودک معلم می شود !

حضرت زهرا (سلام الله علیها) از همان آغاز کودکی فرزندانش را برای کسب معارف، و تشویق در فراگیری، آماده می کرد. به عنوان مثال به فرزندش حسن (علیه السلام) می فرمود: "به مسجد برو، آنچه را از پیامبر شنیدی فراگیر و نزد من بیا و برای من بازگو کن." امام حسن (علیه السلام) همین کار را می کرد و بعد به خانه می آمد و با سخنرانی شیرین خود، بیانات پیامبر خدا (صلی اللّه علیه و آله) را بیان می نمود. از این رو هر وقت علی (علیه السلام) وارد خانه می شد، همسر خویش را حافظ آیاتی از قرآن که تازه نازل شده بود، می یافت، می پرسید: "این آیات و علوم تازه را از کجا دریافت کردی؟" می فرمود: "از پسرت حسن." / زندگی حضرت فاطمه (سلام الله علیها) ص 65

آنچه گذشت نمونه های کوچکی از سبک تربیتی اهل بیت علیهم السلام بود که سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به دنبال تحقق بخشی از آن است و امیدواریم در دولت ایران قوی، شاهد تحقق کامل همه برنامه های سند تحول باشیم و با جاری و ساری کردن سبک تربیتی حضرات معصومین علیهم السلام از خانه تا مدرسه و سپس دانشگاه و جامعه، آرمان شهر مورد نظر حضرت بقیه الله الاعظم عج شکل گیرد و زمینه ظهور حجت خداوند فراهم گردد.

حمید نیکزاد

مشاور وزیر و دبیر ستاد همکاریها