دراهميت آموزش و پرورش بر مبنای دین و آموزه های آن و یا به تعبیر سند تحول بنیادین، دانشآموز شش ساحتی سخن فراوان است،اما دراین مجال کوتاه به مناسبت مبعث معلم خوبیها حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله، و اعیاد پیش روی ،جرعه ای ازدریای بی کران ختمی مرتبت و اهل بیت مطهرش پیرامون اهميت آموزش مى پردازيم،گرچه تعليم وتعلم از يكديگر جدا نیست و اهميت هر كدام اهميت ديگرى نيز می باشد.
قرآن كريم،آموزش را يكى ازاهداف بعثت پيامبران دانسته و در آیه 164 سوره آل عمران مى فرمايد: لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ / یقیناً خدا بر مؤمنان منّت نهاد که در میان آنان پیامبری از خودشان برانگیخت که آیات او را بر آنان می خواند و "از آلودگی های فکری و روحی" پاکشان می کند، و کتاب و حکمت به آنان میآموزد، و به راستی که آنان پیش از آن در گمراهی آشکاری بودند.
از این آیه شریفه در می یابیم مهم ترين وظيفه مربیان و معلمان که رسالت شان تالی تلو رسالت انبیاء می باشد،آموزش وآگاهى بخشى به موقع است،زیرا تربيت بدون آگاهى بخشى ممكن نيست واگرممكن باشد، نمى توان آن را تربيت ناميد.
خداوند درآيه ديگری از قرآن با تاکید بر آموزش كتاب و حكمت،آموزش و یاد دادن آنچه را كه نمى دانستند نيزمورد توجه قرارداده و درآیه 151سوره بقره می فرماید:كَمَا أَرْسَلْنَا فِيكُمْ رَسُولًا مِنْكُمْ يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِنَا وَيُزَكِّيكُمْ وَيُعَلِّمُكُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُعَلِّمُكُمْ مَا لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ /همان گونه كه رسولى ازخودتان در ميان شما بخواند و شما را پاك كند و به شما كتاب و حكمت بياموزد و آنچه را نمى دانستيد، به شما ياد دهد.
حال مربی چه چیزی را یاد دهد باید گفت؛ آموزش هرعلمى كه مفيد باشد ارزشمند است،اما ارزش همه علوم يكسان نيست ومسلماً ارزش علم دين با ساير علوم قابل مقايسه نيست و آموزش احكام و معارف دينى مقدمه وشرط لازم رسيدن به سعادت ابدى است از اين رو در سيره معصومان (ع) نيز مورد توجه است. محتواى آموزش دربخش هاى گوناگون تربيت،اعم از تربيت دينى،اجتماعى،سياسى و...متفاوت است و بخش مهمى از آموزش را تشكيل مى دهد.
آنچه دراين باره مهم به نظرمى رسد دراختيار گذاردن آگاهى هاى لازم به روش مطلوب و به موقع ازسوى مربى وچگونگى ارائه محتوا توسط آموزگاراست.اصول و روش هايى كه او با استفاده ازآنها محتواى آموزشى را به دانش آموز آموزش مى دهد و نيزشیوه برخورد معلم در هنگام آموزش به مراتب از محتوا مهم تراست.زیرا محتوا هر چه خوب و مهم باشد،اگر از روش هاى صحيح آموزش داده نشود،ممكن است تلاش هاى معلم و وقت ارزشمند دانش آموز را بر باد دهد.
*برتری آموزش برعبادت
درسیره نبوی نیزمی خوانیم؛روزى پيامبر گرامى اسلام (ص ) وارد مسجد شد و با دو گروه رو به رو شد؛گروه اول به تعليم و تعلم و بحث و مذاكره علمى و گروه دوم به نماز،دعا وعبادت خدا مشغول بودند. حضرت فرمود:هردوگروه برخيروصواب هستند، ولى من براى تعليم و آموزش فرستاده شده ام "بالتعليم ارسلت " سپس حضرت در جمع كسانى كه به بحث و مذاكره علمى مشغول بودند، نشست. / بحارالانوار؛ج 1، ص 206.
*آموزش در سیره امام حسین علیه السلام
عبدالرحمن سلمى،سوره حمد را به يكى از فرزندان امام حسين (ع) آموخت وقتى سوره را بر پدر قرائت كرد،امام (ع) هزار دينار و هزار حله به معلم داد و دهان او را پر از در كرد.
برخى برامام خرده گرفتند،چرا اين مقدار هديه مى دهيد؟! امام فرمود: "اين يقع هذا من عطائه" چگونه اين هديه مى تواند با آنچه او به فرزند من عطا كرده برابرى كند."/ مناقب آل أبي طالب - ابن شهر آشوب - ج ٣ - الصفحة ٢٢٢
*آموزش در سیره فاطمی
امام عسكرى (ع) نيز مى فرمايد:زنى نزد حضرت فاطمه زهرا (س ) آمد و عرض كرد:مادرى پير، ضعيف و ناتوان دارم،مساله اى در امر نماز براى او پيش آمده است،مرانزد شما فرستاده تا پاسخ آن را بگيرم .حضرت به سئوال او پاسخ داد.سوال دوم را طرح كرد، حضرت پاسخ داد. تا ده سوال را مطرح كرد و پاسخ گرفت؛سپس عرض كرد: بيش از اين شما را به زحمت نيندازم ! حضرت فرمود:هرگاه خواستى نزد من بيا وازمن بپرس و جواب خواهم داد.سپس فرمود؛به من بگو آيا اگر كسى خود را يك روز اجير كرده باشد تا بار سنگينى را در برابر هزار دينارروى بام ببرد،براى او مشقت دارد؟ زن عرض كرد:خير حضرت فرمود:من در برابر هر پرسش،پاداشى بيش از مرواريدهاى انباشته ميان زمين تا عرش مى گيرم ، پس سزاوار آن است كه (پرسش تو )بر من دشوار نباشد./ بحارالانوار، ج 2، ص 3
مخلص کلام آنکه مربیان و معلمان و جامعه فرهنگی نیک می دانند رسالت آنان به تعبیرامام خمینی "ره" رسالت انبیاء است و این مهم زمانی خود را بیشتر نشان می دهد که نسل جوان انقلابی امروز که ازمیان آنان شهید فهمیده ها وعلی لندیها،نوجوان فداکاری که از خود میگذرد تا جان دو بانوی گرفتار در دود و آتش در ایذه را نجات دهد،حاصل آموزش بر مبنای دین و آموزه های آن است که رسالت همه انبیاء الهی می باشد.
معلمی را پاس بداریم.
حمید نیکزاد مشاور وزیرآموزش و پرورش