موسم بهار از راه می رسد ،اهل فرهنگ ، علم و آموزش نیز چون دیگر اقشارمردم ایران زمین ، نوروز را فرصتی برای نو شدن می دانند تا با استمداد از دعای تحویل سال، پس از استراحتی کوتاه در پی تحول،به حسن الحال در آیند.
نوروز و تعطیلات آن فرصتی برای دیدار با اهل و تبار ، خویشان و بستگان است و یکی از دلایلی که دین مقدس اسلام نوروز باستان را تایید و بلکه متحول کرد، وجود پیام های زیبای نوروزی است که از قضا اسلام و آموزه های آن بر این امور اصرار دارند و در فرهنگ سازی آن تاکید می ورزد.
خانه تکانی ،رحله رحم، دید و بازدید ، سیر و سفر، صلح و آشتی و ... از ره آوردهای نورز باستان است که خوشبختانه معارف نورانی اسلام نیز سرشار از توصیه های قرآن و اهل بیت علیهم السلام در خصوص اهتمام به این خصلت های نیک جهت سبک زندگی دینی و اسلامی است.
پایگاه اطلاع رسانی دبیر خانه ستاد همکاریها، به مناسبت فرا رسیدن عید نوروز بخشی از توصیه های قرآن و اهلبیت علیهم السلام در خصوص آداب دید و بازدید ، میهمانی و صله رحم را تقدیم می کند.
*تاکید قرآن کريم بر احترام به خویشاوندان
وَ اعْبُدُوا اللّه وَ لا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْأً وَ بِالْوالِدَيْنِ اِحْسانا وَ بِذِى الْقُربى وَ الْيَتامى وَ الْمَساكِينِ وَ الْجارِ ذِى الْقُربى وَ الْجارِ الْجُنُبِ وَ الصّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَ ابْنِ السَّبيلِ وَ مَا مَلَـكَتْ اَيْمانُـكُمْ اِنَّ اللّه لا يُحِبُّ مَنْ كانَ مُخْتالاً فَخُورا؛[سوره نساء، آيه ۳۶]
خدا را بپرستيد و هيچ چيز را شريك او قرار ندهيد! و به پدر و مادر خوبى كنيد و همچنين به خويشاوندان و يتيمان و مسكينان و همسايه نزديك و همسايه دور و دوست و هم نشين و در راه ماندگان و بردگان (خدمتكاران) خود، زيرا خداوند، كسى را كه متكبّر و فخرفروش است، دوست ندارد.
* پاداش يكصد شهيد برای صله رحم کنندگان
مَنْ مَشى اِلى ذى قَرابَةٍ بِنَفْسِهِ وَ مالِهِ لِيَصِلَ رَحِمَهُ اَعْطاهُ اللّه عَزَّوَجَلّ اَجْرَ مِأَةِ شَهيدٍ؛
پيامبر صلي الله عليه و آله:هر كس با جان و مال خود در راه صله رحم كوشش كند، خداوند عزّوجلّ پاداش يكصد شهيد به او مى دهد.[من لايحضره الفقيه، ج ۴، ص ۱۶]
*دو فایده بزرگ میهمان برای صاحب خانه
اَلضَّيْفُ يَنْزِلُ بِرِزْقِهِ وَيَرْتَحِلُ بِذُنوبِ اَهْلِ الْبَيْتِ؛
پيامبر صلي الله عليه و آله:ميهمان، روزى خود را مى آورد و گناهان اهل خانه را مى برد. [بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۴۶۱، ح ۱۴]
*تاریخ انقضاء میهمان
اَلضّيافَةُ اَوَّلُ يَوْمٍ وَ الثانى وَ الثالثُ وَ ما بَعْدَ ذلِكَ فَاِنَّها صَدَقَةٌ تُصَدّقبِها عَلَيْهِ؛
پيامبر صلي الله عليه و آله:ميهمانى يك روز و دو روز و سه روز است، بعد از آن هر چه به او دهى صدقه محسوب مى شود.
[كافى، ج ۶ ، ص ۲۸۳، ح ۲]
*مرز ولیمه دادن و شهرت طلبی
الوَليمَةُ اَوَّلُ يومٍ حَقٌّ وَ الثانى مَعروفٌ وَ مازادَ رياءٌ وَ سُمْعَةٌ؛
پيامبر صلي الله عليه و آله:وليمه (سور) دادن، روز اول حق است و روز دوم احسان، از دو روز كه گذشت،خودنمايى و شهرت طلبى است.[كافى، ج ۵، ص ۳۶۸، ح ۴]
*فرق غذای سخی و بخیل
طَعامُ السَّخىِّ دَواءٌ وَ طَعامُ الشَّحيحِ داءٌ؛
پيامبر صلي الله عليه و آله:غذاى سخاوتمند، داروست و غذاى بخيل، درد.[بحارالأنوار، ج ۷۱ ، ص ۳۵۷، ح ۲۲]
*وقتی امیرالمومنین عليه السلام غمگین شد
رُئِىَ اَميرُ المُؤمِنينَ حَزينا فَقيلَ له: مِمَّ حُزْنُكَ قالَ: لِسَبعٍ اَتَتْ لَمْيَضِفْ اِلَينا ضَيفٌ؛
روزی امام على عليه السلام غمگين ديده شد علت را از ايشان جويا شدند. فرمودند: چون هفت روز است كه ميهمانى بر ما وارد نشده است.[مناقب آل ابى طالب، ج ۱ ، ص ۳۴۷]
*راز ثروتمند شدن افراد شرور
اِذا قَطَّعُوا الأْرحامَ جُعِلَتِ الأْمْوالُ فى أيدىِ الأْشْرارِ ؛
امام على عليه السلام:هرگاه مردم قطع رحم كنند، ثروت ها در دست افراد شرور قرار مى گيرد.[كافى، ج ۲، ص ۳۴۸، ح ۸]
*توصیه امام باقر علیه السلام به میهمانان
اِذا دَخَلَ اَحَدُكُمْ عَلى اَخيهِ فى رَحْلِهِ فَلْيَقْعُدْ حَيْثُ يَأمُـرُهُ صاحِبُالرَّحْلِ فَاِنَّ صاحِبَ الرَّحْلِ اَعْرَفُ بِعَوْرَةِ بَيْتِهِ مِنَ الدّاخِلِ عَلَيْهِ؛
امام باقر عليه السلام:هرگاه يكى از شما به خانه برادرش وارد شد، هر جا صاحب خانه گفت همان جابنشيند، زيرا صاحب خانه به وضع اتاق خود از ميهمان آشناتر است.[قرب الإسناد، ص ۶۹، ح ۲۲۲]
*کاربرد صله رحم حتی برای مردمان بد
صِلَةُ الرَّحِمِ تَعْمُرُ الدِّيارَ وَ تَزيدُ فى الأعْمارِ وَ اِنْ كانَ اَهلُها غَيرَاَخْيارٍ؛
امام صادق عليه السلام:صله رحم، خانه ها را آباد و عمرها را طولانى مى كند، هر چند صله رحم كنندگان مردمان خوبى نباشند.[امالى طوسى، ص ۴۸۱، ح ۱۸]
*فرق میهمان ناخوانده با دعوت شده
اِذا اَتاكَ اَخوكَ فَـآتِهِ بِما عِنْدَكَ وَ اِذا دَعَوْتَهُ فَـتَـكَـلَّفْ لَهُ؛
امام صادق عليه السلام:هرگاه برادرت ناخوانده بر تو وارد شد، همان غذايى كه در خانه دارى برايش بياور وهرگاه او را دعوت كردى در پذيرايى از او خودت را به زحمت بينداز.[محاسن، ج ۲، ص ۴۱۰، ح ۱۳۸]
*فرق سخی و بخیل
اَلسَّخىُّ يَأكُلُ مِن طَعامِ النّاسِ لِيَاْكُلوا مِنْ طَعامِهِ ، وَ البَخيلُ لا يَاْكُلُمِنْ طَعامِ النّاسِ لِئَلاّ يَأكُلوا مِنْ طَعامِهِ؛
امام رضا عليه السلام: سخاوتمند، از غذاى مردم مى خورد، تا مردم از غذاى او بخورند، اما بخيل از غذاى مردم نمى خورد تا آنها نيز از غذاى او نخورند.[عيون اخبار الرضا، ج ۱، ص ۱۵، ح ۲۶]
*سه شرط امام علی برای پذیرش دعوت
دَعاهُ رَجُلٌ فَقالَ لَهُ عَلىٌّ عليه السلام: قَد أجَبْتُكَ عَلى اَنْ تَضْمَنَ لى ثَلاثَ خِصالٍ . قالَ: وما هِىَ يا اَميرَالمُؤمِنينَ ؟ قالَ: لاتُدْخِلْ عَلَىَّ شَيْئا مِنْ خارِ جٍ وَ لا تَدَّخِرْعَنّى شَيْئا فِى الْبَيْتِ، وَ لا تُجحِفْ بِالْعِيالِ . قالَ : ذاكَ لَكَ يا اَميرَ الْمُؤمِنينَ ، فَاَجابـَهُعَلىُّ بنُ اَبى طالِبٍ عليه السلام ؛
امام رضا عليه السلام: مردى، امير المؤمنين عليه السلام را به ميهمانى دعوت كرد ،حضرت فرمودند؛ مى پذيرم به شرط اين كه سه قول به من بدهى عرض كرد: چه قولى اى امير المؤمنين؟ فرمودند: ازبيرون چيزى براى من تهيه نكنى ، حاضرى خانه ات را از من دريغ ننمايى و به زن و فرزندانت زور نگويى ،عرض كرد ؛ قبول مى كنم اى امير المؤمنين پس على بن ابىطالب عليه السلام دعوت را پذيرفتند .[عيون اخبار الرضا، ج ۱، ص ۴۵، ح ۱۳۸]