چند درس زندگی از حضرت باب الحوائج

ستاد همکاریها ./  25رجب سالروز شهادت جانسوز حضرت باب الحوائج موسی بن جعفر علیه السلام است، ضمن تسلیت این مصیبت عظمی به مسلمین عالم چند درس زندگی از آن امام همام منتشر می گردد. 

*تعجب امام کاظم ازگناهکاران 

امام کاظم علیه السّلام فرمودند:اَلعَجَبُ کُلُّ العَجَبِ لِلمُحتَمینَ مِنَ الطَّعامِ وَ الشَّرابِ مَخافَهَ الدّاءِ اَن یَنزِلَ بِهِم، کَیفَ لا یَحتَمُونَ مِنَ الذُّنُوبِ مَخافَهَ النّارِ إذَا اشتَعَلَت فی اَبدانِهِم؛

بسیار شگفتا از آنان که از خوردنی و نوشیدنی پرهیز می کنند، از ترس آن که درد بر آنان فرود آید، امّا از گناهان از بیم آتش آن گاه که در بدنهایشان شعله افکنده، نمی پرهیزند!/ مسند الامام الکاظم(ع)، ج۳، ص۲۵۱

*شرح حدیث:

چشم مردم، ظاهربین است. زیانهای جسمی را می بینند، ولی زیانهای روحی را نه.از آنچه به بدن و مال و دنیایشان ضربه می زند، پرهیز می کنند، ولی از آنچه به دین و ایمان و اخلاقشان آسیب می رساند، چندان پرهیز نمی کنند. آیا این شگفت نیست؟در ادبیات ما، از دوست بد و نیش مار یاد شده و یار بد، خطرناک تر از مار بد معرفی شده است. زیرا:

مار بد، تنها تو را بر جان زند / یار بد بر دین و بر ایمان زند

این نشانه فهم عمیق تر از آسیبها و زیانهاست.در حدیث امام کاظم(ع) هم این نکته مطرح است که مردم از غذاهای مشکوک و نوشیدنیهای نامطمئن پرهیز می کنند؛ چون از بیماری و ضرر جسمی آن می ترسند، ولی از گناهان هراس و پرهیز ندارند، با این که پیامدهای خطرناک و مهم گناه بیشتر است.

آیا سوختن در آتش قهر الهی، خطر کوچکی است که در کمین معصیت کاران است؟ پس چرا بی تفاوتی؟اعمال خلاف انسان در دنیا تبدیل به شعله های آتش دوزخ می شود.چرا هیزم جهنّم برای خودمان جمع می کنیم.

* شرط آموختن علم و حکمت

اِنَّ الزَّرعَ یَنبُتُ فی السَّهلِ وَ لا یَنبُتُ فِی الصَّفا، فَکذلِکَ الحِکمَهُ تَعمُرُ فی قَلبِ المُتواضعِ وَ لا تَعمُرُ فی قَلبِ المُتَکَّبِرِ الجَبّارِ؛

زراعت، در زمین هموار می روید نه در سنگلاخ و سنگ صاف. همین گونه است حکمت که در دل انسان متواضع آباد می شود، نه در دل افراد متکبّر و گردن کش./ بحارالأنوار، ج۷۵، ص۳۱۲

*شرح حدیث: 

همچنان که دانه و نهال، در هر زمینی رشد نمی کند و هر زمینی قابلیت کشاورزی ندارد، دلها هم در پذیرش علم و حکمت همین گونه است.

شرط نخست آموختن علم و حکمت، تواضع و فروتنی است.آن که حاضر نیست نزد استاد دانا، زانوی شاگردی بر زمین نهد و متواضعانه بپرسد و مشتاقانه گوش دهد، دریچه های دانایی و بصیرت به روی او گشوده نمی شود.پیامبر خدا(ص) فرموده است: هم نسبت به شاگردان خود تواضع داشته باشید، هم نسبت به استادان خویش ،از کلمات امام علی(ع) نیز نقل شده است:«لا یَتَعَلَّمُ مَن یَتَکَبَّرُ(.محمد محمّدی ری شهری، العلم و الحکمه فی الکتاب و السنّه، صص۲۵۱ و ۳۲۳)»هر کس تکبّر داشته باشد، چیزی یاد نمی گیرد.دل افراد متکبّر، پذیرای علم و حکمت نیست. از این رو متکبّران در جهل خویش پایدار می مانند.امّا افراد فروتن و خاکسار، جریان زلال دانش و معارف را به سوی خود می کشانند و از علوم دانایان بهره مند می شوند.

افتادگی آموز اگر طالب فیضی/ هرگز نخورد آب، زمینی که بلند است

*کلید بصیرت و کمال عبادت

تَفَقَّهُوا فی دینِ اللهِ، فَإِنَّ الفِقهَ مِفتاحُ البَصیرَهِ وَ تَمامُ العِبادَهِ؛در دین خدا دانا شوید؛ چرا که دین شناسی و فقه، کلید بصیرت و کمال عبادت است./ مسند الامام الکاظم(ع)، ج۳، ص۲۴۹

*شرح حدیث:

تفقّه به معنای فهم عمیق و ژرف در مسائل دین است.به فقیه نیز از این رو فقیه گفته می شود که احکام شرعی را بر اساس آیات و روایات و منابع فقهی به صورت استدلالی و عمیق می فهمد و بیان می کند.فقه، تنها احکام شرعی نیست، بلکه در اصطلاح قرآنی و حدیثی، به شناخت عمیق نسبت به همه ابعاد دین و معارف اسلام و اعتقادات و آداب و سنن گفته می شود.کسی که از روی دلیل، شناخت عمیق دینی پیدا کرده باشد، به سادگی از دین بیرون نمی رود و با چند سؤال و شبهه، دست از باورهای خویش برنمی دارد.از این رو، هم وظیفه تک تک مسلمانان، آشنایی کافی و عمیق با عقاید دینی خویش است، هم والدین و معلّمان و مربیان وظیفه دارند که این شناخت ژرف را به فرزندان و شاگردان خویش بیاموزند و به آنان بصیرت و بینش دهند و این امانتهای عزیز را به شایستگی تربیت کنند.

هان ای معلّم!

تو نقش ساز و شکل پرداز روانی             سازنده اندیشه های جاودانی

این کودکان در مزرع جان                    بذر حیات و چشمه مهر زلالند

این بذر را آن گونه بارآور، برآور                تا این که بر اسلام و بر قرآن ببالند

منابع؛حکمت های کاظمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام کاظم علیه السلام)، جواد محدثی.