ستاد همکاریها/ سخن گفتن ازجایگاه ومقام والای معلم کار آسانی نیست و هر چه در این زمینه گفته و نوشته شود حق مطلب ادا نمی گردد. اما واژه های بی بدیل پیامبر اسلام و اهل بیت علیهم السلام و نیز علما و فقهای شیعه به عنوان تالی تلو کلام معصوم با زیبایی هرچه تمام تر جایگاه معنوی و علمی این قشر فرهیخته را بیان فرموده اند. آنجا که پیامبر اسلام می فرماید؛من تعلّمت منه حرفا صرت له عبدا،اگر یک حرف از کسی یاد گیرم بنده او شده ام. ۱
نا گفته پیداست «عبد» در اینجا به معنای بندگی مانند بندگی خدا و نیز به معنای برده ای که قابل خرید و فروش باشد،نیست بلکه به معنای این است که به او احترام گذارد و به امر و نهی های او گوش دهد ؛چنانکه پیامبر(ص) در روایت دیگری فرمود:مَن عَلَّمَ شَخصا مَسألَةً فقَد مَلَک رَقَبَتَهُ. فَقیلَ لَهُ: یا رَسولَ اللّهِ،أیبیعُهُ؟ فقالَ(ع): لا،ولکنْ یأمُرُهُ وینهاهُ. 2
هر کس مسألهاى را به شخصى بیاموزد او را بنده خود کرده است عرض شد: اى رسول خدا! یعنى مىتواند او را بفروشد؟ فرمود: نه، بلکه به او امر و نهى مىکند.
*فرمان امام علی به احترام معلم
وجود مقدس امام علی علیه سلام نیزمی فرماید؛قُم عَن مَجلِسِکَ لِاَبیکَ وَ مُعَلِّمِکَ وَ اِن کُنتَ اَمیراً،به احترام پدر و معلمت از جای برخیز هرچند فرمان روا باشی.3
*حق معلم حفظ احترام کلاس اوست
حضرت زین العابد ین نیزدر رساله الحقوق خود اینگونه مقام معلم و احترام به جایگاه او را پاس داشته است.
أمّا حَقُّ سائِسِكَ بِالعِلمِ فَالتَّعظيمُ لَهُ وَالتَّوقيرُ لِمَجلِسِهِ وحُسنُ الاِستِماعِ إلَيهِ وَالإِقبالُ عَلَيهِ وَالمَعونَةُ لَهُ عَلى نَفسِكَ فيما لا غِنى بِكَ عَنهُ مِنَ العِلمِ ، بِأَن تُفَرِّغَ لَهُ عَقلَكَ،وتُحَضِّرَهُ فَهمَكَ،وتُزَكِّيَ لَهُ قَلبَكَ،وتُجَلِّيَ لَهُ بَصَرَكَ بِتَركِ اللَّذّاتِ ونَقصِ الشَّهَواتِ.
حقّ مربّىات،بزرگداشت اوست و حفظ احترام مجلسش و نيكْ گوش دادن به گفتارش و توجّه كردن به او و يارى دادن وى در كار خودت،تابتواند دانشى را كه نياز دارى به تو بياموزد؛بدين گونه كه ذهن خود را براى او خالى سازى و فهمت را به او پيشكش كنى و دلت را پاك نمايى و چشمت را با ترك لذتها و كاستن خواهشها به او بدوزى .4
*معلم،امانتدارمقدّرات یک کشور
حضرت امام خمینی "رحمه الله" نیز درباره مقام معلم می فرماید: «نقش معلم در جامعه، نقش انبیاست؛ انبیا هم معلم بشر هستند. نقش معلم، بسیار حساس و مهم است و مسئولیت بسیار زیادی دارد. نقش مهمی است که همان نقش تربیت است که اخراج من الظلمات الی النور است. معلم، امانت داری است که [امانت او] غیر از همه امانت هاست؛ انسان، امانت اوست.امانت های دیگر را اگر کسی خیانت به آن بکند، خلاف کرده است، اما امانت اگر انسان باشد، اگر خدای نخواسته به این امانت خیانت شد، یک وقت می بیند خیانت به یک ملت است، خیانت به یک جامعه است، خیانت به اسلام است.معلم،امانت دار نسلی است که تمام مقدّرات یک کشور، به آن نسل سپرده می شود و تربیت شما باید همراه با تعلیم باشد».
* کانونیترین شکل دهی شخصیت فکری دانشآموز
مقام معظم رهبری نیز با تکید بر حفظ و جایگاه نقش معلم در تربیت نسلها می فرماید؛در آموزش و پرورش، معلم کانونیترین و تأثیرگذارترین نقش را در شکلدهی شخصیت فکری و روحی دانشآموزان و نسل آیندهی کشور دارد به گونهای که حتی پدر و مادر و محیط زندگی چنین تأثیرگذاری بر دانشآموز ندارند.
گرامی باد نام و یاد متفکر شهید آیت الله مرتضی مطهری و هفته گرامی داشت مقام معلم.
کریم دلفانی
-------------
۱. عوالی اللئالی ۱، ص ۲۹۲؛ بحار ۷۴، ص ۱۶۵؛ علم و حکمت در قرآن و حدیث، ج ۲، ص ۶۲۶، ح ۱۸۳۰.
۲ . عوالی اللئالی، ج ۴، ص ۷۱، ح ۴۳؛ میزان الحکمه، ج ۸، ص ۶۱، ح ۱۴۰۱۱.
3.غررالحكم و دررالكلم ، ح 2341
4. علم و حکمت در قرآن و حدیث: ج۲، ص